Eindeloze mogelijkheden van eten en drinken – interview voor ‘Hoe dan?’ door Francien van de Ven – Ouderenlandgoed Grootenbroek
Als culinair coach en inspirator zorgt Lisette Bossert ervoor dat er meer aandacht wordt besteed aan eten en drinken in zorginstellingen. De voormalig chef-kok van Kloosterhotel ZIN in Vught merkte door het koken voor een groep collega’s met een verstandelijke handicap hoe belangrijk dat is. ‘Als je er even bij stilstaat is het zo logisch, maar dat doen we vaak niet zo bewust’ zegt ze. ‘De realiteit is dat eten en drinken vaak als sluitpost wordt gezien in een organisatie, terwijl je er zoveel mee kunt!’ Destijds genoten niet alleen de gasten van seizoensgerechten en nieuwe smaakcombinaties, ook de medewerkers met een verstandelijke beperking werkten graag in de avonddienst vanwege het lekkere eten. Lisette ging op onderzoek uit, ze wilde weten hoe dat zat. Ze ontdekte tot haar grote verbazing dat eten in veel zorginstellingen een routineklus is. Nu inspireert ze instellingen om het anders te doen.
Leefplezier vergroten
Lisette geeft interactieve workshops en trainingstrajecten over eten en drinken voor medewerkers werkzaam in de zorg, adviseert en inspireert directies bij het vormgeven van een duurzame visie op eten en drinken, geeft inspiratie-lezingen voor medewerkers uit alle lagen van de zorgorganisatie. Verder ontwikkelde ze de ‘Tafel van de smaak-herinnering’; een proef-, kook-, en beleef-activiteit voor mensen met dementie, schreef twee boeken en is altijd hongerig naar culinaire uitdagingen. Haar missie is tweeledig, vertelt ze. ‘Ten eerste het samen koken het lekker eten toegankelijk maken voor mensen in een zorginstelling. Ten tweede mensen die werkzaam zijn in de zorg inspireren hoe je eten en drinken kunt inzetten als middel om het leefplezier te vergroten.
Betekenisvolle momenten
‘Tel drie maaltijden en ook nog enkele tussendoormomenten op een dag, samen zijn dat dagelijks zes momenten’ gaat ze verder. ‘Zoals Francien zegt: dat is gratis vermaak. Dat ben ik helemaal met haar eens. Hoe kun je die momenten betekenisvol maken?’ Naast lekker en smakelijk eten, gaat het volgens Lisette ook om alles rondom eten en drinken. ‘Je kunt een beroep doen op hun vaardigheden, kennis of smaak. Speel ermee. Vraag mensen bijvoorbeeld hoe ze spinazie zouden klaarmaken, dat weten ze vaak nog precies. Het maakt niet uit of je het zelf weet, of dat je het anders gaat doen. Je laat ze op deze manier mens voelen, zet ze in hun kracht. Betrek bewoners bij het maken van een boodschappenlijstje. Praat over eten en drinken. Wat zijn je favoriete smaken, waar doet dit gerecht je aan denken? Welke kruiden zou jij hierbij gebruiken? We hebben een ingrediënt over, wat zou jij ermee doen? Zet ook geur bewust in. Als je verse appelmoes met kaneel hebt gemaakt, dan geeft dat een bepaalde sfeer. Ook met mensen die op bezoek komen doet dit iets. Als je je hier bewust van bent, dan kun je er veel mee doen.
Samen ontdekken
De belangrijkste vraag die ze instellingen stelt is: wil je eten en drinken terugbrengen naar een afvinklijstje of het een betekenisvol onderdeel van de dag maken? Om dat laatste te bereiken moet het volgens Lisette onderdeel van de visie zijn en daarna een vast onderwerp van gesprek tijdens teamoverleggen. ‘Voor eten en drinken is bij de opleiding heel weinig aandacht, dus moet je dat samen gaan ontdekken. Wat je energie geeft, wordt beter. Praat met elkaar, stel jezelf vragen. Hoe kun je leefplezier toevoegen door eten en drinken? Eten mensen met smaak? Hoe kunnen we tegemoetkomen aan hun wensen? Welke verbinding moeten we leggen met anders collega’s? Vraag ondersteuning van bijvoorbeeld een ergotherapeut. Hebben mensen problemen met slikken, schakel een logopedist in. Als het weer beter gaat pureer het eten steeds minder. Bouw samen aan kleine tradities, zoals iedere dag om 4 uur samen fruit klaarmaken. Mensen komen hierop af willen mee helpen. Die schillen kun je daarna ook nog met ze naar de kinderboerderij brengen. Als je samen goed nadenkt zijn de mogelijkheden eindeloos.
Dit interview is een onderdeel van het boek HOE DAN? Door ‘gewoon’ te doen kunnen we de zorg voor mensen met dementie samen verbeteren – door Francien van de Ven.
Ben je nieuwsgierig geworden? Je kunt het boek hier bestellen!